Ở Việt Nam, sinh viên thường chỉ đi thực tập vào năm học cuối của bậc đại học, sau khi đã hoàn thành các yêu cầu về học phần, tín chỉ. Tuy nhiên tại Fulbright, nhiều sinh viên bày tỏ nguyện vọng được sớm áp dụng những kiến thức đã học trên lớp vào môi trường thực tế và tìm kiếm cơ hội làm việc ngay sau khi kết thúc năm học đầu tiên. Trên tinh thần giáo dục khai phóng, học tập trải nghiệm là một trong những nguyên tắc giảng dạy chủ đạo tại Đại học Fulbright Việt Nam.
Những cánh cửa rộng mở
Cuộc khủng hoảng COVID vừa qua không chỉ thay đổi hoàn toàn cách thế giới vận hành, đó còn là dự báo cho một tương lai đầy sóng gió. Những nghề nghiệp mới sẽ xuất hiện, thay thế cho những nghề nghiệp cũ bị mất đi hoặc biến đổi. Chính trong bối cảnh này, giáo dục khai phóng càng có giá trị hơn bao giờ hết.
Là trường đại học khai phóng đầu tiên của Việt Nam, Fulbright hướng đến nâng cao tinh thần trách nhiệm xã hội, đồng thời trang bị cho sinh viên những bộ kỹ năng toàn diện có thể áp dụng vào nhiều ngành nghề một cách linh hoạt. Cách tiếp cận liên ngành và đề cao tư duy phản biện giúp sinh viên chuẩn bị để ứng phó tốt hơn với những thay đổi phức tạp của thế giới. Trong hai năm đầu tiên, sinh viên Fulbright được tạo điều kiện khám phá nhiều lĩnh vực khác nhau mà các bạn quan tâm, trước khi gắn bó với một chuyên ngành cụ thể.
Tương tự, với sự hỗ trợ từ bộ phận Tư vấn Hướng nghiệp, sinh viên được khuyến khích trải nghiệm các ngành nghề khác nhau thông qua các kỳ thực tập, dự án đa dạng trước khi quyết định con đường cho riêng mình. Sinh viên có thể đăng ký lịch hẹn với tư vấn viên để góp ý về CV, chuẩn bị cho một buổi phỏng vấn, hoặc trao đổi về những định hướng nghề nghiệp nói chung.
“Tôi cho rằng, thật khó để diễn tả trọn vẹn về thời khắc mà chúng ta đang trải qua. Trước sự phát triển nhanh chóng của Việt Nam, chúng ta cần những người thực sự có khả năng tư duy phê phán và có kiến thức sâu rộng, những người được tiếp xúc với những trải nghiệm khác nhau, các nền văn hóa và các lĩnh vực học thuật khác nhau. Đó là giá trị của giáo dục khai phóng, giúp trau dồi cho sinh viên cả chiều rộng và chiều sâu,” anh Vincent Phạm, Trưởng phòng Phát triển Quan hệ Hợp tác của Fulbright chia sẻ. “Sinh viên Fulbright dành hai năm đầu tiên để khám phá các môn học đa dạng, tại sao các em không thể có trải nghiệm tương tự với các ngành nghề thực tế?”
Anh Vincent Phạm, Trưởng phòng Phát triển Quan hệ Hợp tác của Fulbright
Điều này được thể hiện qua một trong những kỳ thực tập của sinh viên Fulbright vào mùa hè vừa rồi. Vũ Nhật Huy vừa kết thúc kỳ thực tập chính thức đầu tiên của mình tại Vulcan Augmetics, một công ty khởi nghiệp về kỹ thuật, chuyên chế tạo ra các bộ phận chân và cánh tay robot giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng người khuyêt tật tay chân. Mặc dù chưa từng có kinh nghiệm trong lĩnh vực này, Nhật Huy đã hăng hái thử sức và nỗ lực vì sứ mệnh chung của công ty. Huy chia sẻ, ngay từ vòng phỏng vấn cho đến khi làm việc, bạn đã cảm nhận được tinh thần khai phóng thật rõ ràng. “Đó là sự khuyến khích tin tưởng, giao tiếp cởi mở và tạo cơ hội bình đẳng cho mọi nhân viên sáng tạo, thất bại, làm việc và học hỏi giữa các bộ phận”. Bà Trịnh Khánh Hà, Đồng sáng lập kiêm Tổng giám đốc Vulcan khen ngợi tinh thần làm việc của Nhật Huy khi bạn sẵn sàng “đón nhận những thử thách mới và những nhiệm vụ bất thường, đòi hỏi nhiều sáng tạo và can đảm”.
Sản phẩm của Vũ Nhật Huy – chiếc vỏ bao cánh tay do bạn tự thiết kế và may lắp ráp
Thiết kế một trải nghiệm giàu ý nghĩa
Để tìm được công việc thực tập phù hợp với mỗi sinh viên không đơn giản, đặc biệt là khi “văn hóa thực tập” vẫn còn là một khái niệm khá mới mẻ ở Việt Nam. Ngay từ đầu, hai bên phải đồng thuận trên nhiều phương diện – năng lực và mong đợi của sinh viên, yêu cầu từ phía công ty, các điều khoản làm việc, cùng nhiều yếu tố khác. Bộ phận Tư vấn Hướng nghiệp tại Fulbright là cầu nối giúp sinh viên đối thoại thẳng thắn với nhà tuyển dụng, nhằm đảm bảo một kỳ thực tập suôn sẻ và có ý nghĩa.
Dựa trên phản hồi từ các sinh viên thực tập năm nay, Fulbright đang phát triển một bộ quy trình toàn diện giúp sinh viên lựa chọn được những công việc phù hợp, đặt ra tiêu chuẩn nhất định cho các đối tác doanh nghiệp trong tương lai, cũng như thống nhất kỳ vọng giữa nhà tuyển dụng và sinh viên.
Theo Vincent Phạm, một kỳ thực tập bổ ích cần có hai yếu tố. Trước hết, thực tập sinh cần được dìu dắt bởi một người hướng dẫn giàu kinh nghiệm, sẵn sàng tạo điều kiện cho các bạn quan sát và học hỏi, đồng thời góp ý để sinh viên nâng cao hiệu quả công việc và cải thiện bản thân. Mặt khác, sinh viên cũng cần có sự độc lập, tự do nhất định để có thể nêu ý kiến của mình, tự đưa ra những quyết định và dần đảm đương thêm trách nhiệm khi các bạn sẵn sàng.
Tại Mark Your Wall, một start-up sáng tạo về nghệ thuật kể chuyện qua những bức tường, sinh viên Trương Vũ Anh Thy đã có một kỳ thực tập đáng nhớ. Những ngày đầu, Thy đã khá chới với khi phải làm quen với môi trường làm việc chuyên nghiệp, nhưng sau cùng, toàn bộ trải nghiệm lại tốt hơn nhiều sơ với sự mong đợi của bạn. Không chỉ nâng cao kỹ năng giao tiếp và hợp tác, Anh Thy và bạn cùng nhóm còn có cơ hội thực hiện một dự án nghệ thuật của riêng mình.
Một phần trong bài thuyết trình dự án của Thy và bạn cùng nhóm, ghi lại hình ảnh những bức tường thú vị của Sài Gòn
“Trước khi bắt đầu thực tập, em đã nghĩ công việc chính của mình là phụ tá, trợ giúp cho các nhân viên khác, từ đó hiểu hơn về cách mọi thứ vận hành. Nhưng hóa ra không phải vậy. Dựa trên gợi ý của giám sát viên là cô De Geer, chúng em phải lựa chọn chủ đề và tự mình thực hiện dự án. Để có được kết quả cuối cùng mà cả hai bên đều ưng ý, chúng em đã phải thực hiện sản phẩm mẫu, sửa chữa dựa trên nhận xét của cố vấn và hoàn thiện nhiều lần,” Thy kể về quá trình thực tập của mình. “Sau khi được góp ý, chúng em bắt đầu nắm bắt tốt hơn công ty muốn gì và áp dụng hiểu biết của mình vào dự án. Qua kỳ thực tập này, em đã có được kinh nghiệm về cách làm việc hiệu quả trong vai trò là một cộng tác viên, một nhân viên.”
Bà Adrienne De Geer, người sáng lập Mark Your Wall đánh giá cao những nỗ lực của Thy và bạn. “Kỳ thực tập vừa qua là một quá trình thật tích cực và sáng tạo, các bạn sinh viên có khả năng linh hoạt tốt và rất tập trung học hỏi.”
Phát triển một hệ sinh thái tương trợ
Tại Fulbright, bộ phận Hướng nghiệp và Trung tâm Khởi nghiệp và Sáng tạo (CEI) đều đang nỗ lực mang đến những cơ hội thực tập cho sinh viên. Trong khi CEI tập trung vào các công ty khởi nghiệp đổi mới và sáng tạo, bộ phận Hướng nghiệp kết nối sinh viên với một mạng lưới đối tác rộng lớn thuộc nhiều lĩnh vực, từ nghệ thuật, truyền thông, công nghệ đến giáo dục và phi lợi nhuận, giúp đáp ứng nhu cầu của cộng đồng sinh viên với những đam mê và thế mạnh khác nhau. Đặc biệt với một trường đại học có tuổi đời còn trẻ như Fulbright, những quan hệ đối tác này là nguồn lực quan trọng trong chiến lược phát triển lâu dài.
Ở quy mô rộng hơn, sáng kiến của Fulbright giúp tạo tiền lệ cho các trường đại học và cao đẳng ở Việt Nam thiết kế và thúc đẩy các chương trình học tập trải nghiệm có giá trị, đồng thời lan tỏa văn hóa thực tập lành mạnh. Ngày nay, chỉ riêng kiến thức lý thuyết hay kỹ năng thực hành không thôi đều không đủ. Theo một báo cáo gần đây của BCG, ước tính 1,3 tỷ người trên toàn thế giới hiện có năng lực không tương ứng với công việc của họ. Do đó, tất cả sinh viên, dù có theo học giáo dục khai phóng hay không, đều rất cần phải sớm tiếp xúc sớm với thị trường lao động ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường. Từ phía các doanh nghiệp, đây là chất xúc tác để họ tăng cường đối thoại với ngành giáo dục. Bằng việc tham gia tích cực hơn vào quá trình hoàn thiện chương trình giảng dạy, các doanh nghiệp sẽ góp phần thu hẹp khoảng cách giữa năng lực người học và thực tế nhu cầu lao động, đồng thời giúp họ tuyển dụng được những sinh viên xuất sắc nhất ngay sau khi tốt nghiệp.
Nguyễn Đại Hoàng, một trong hai sinh viên Fulbright hiện đang thực tập tại Zing News bảy tỏ, bạn may mắn được làm việc trong một môi trường thân thiện, với những người đồng nghiệp luôn sẵn sàng hỗ trợ. “Dù gặp khó khăn trong những ngày đầu tiên đi làm, em đã nhanh chóng nhận ra rằng tinh thần ‘thất bại nhanh chóng’ mà em được học ở Fulbright có thể áp dụng ở mọi nơi. Thay vì cảm thấy tự ti và buồn bã về những việc làm chưa được tốt, em coi đó là những bài học thực tế đắt giá để dần cải thiện năng lực của bản thân,” Hoàng nhớ lại.
Giám sát viên của Hoàng, ông Nguyễn Thanh Tuấn, Trợ lý Tổng biên tập tại Zing News dành lời khen cho hai thực tập sinh của mình: “Sự chuyên nghiệp, tận tâm và đa năng của các em khiến tôi thực sự ấn tượng. Cả hai đều ham học hỏi và luôn sẵn sàng đón nhận những nhiệm vụ mới, những công việc mới đầy thử thách.” Những đánh giá tích cực như vậy hứa hẹn mở ra thêm nhiều triển vọng hợp tác lâu dài cho cộng đồng Fulbright.
Anh Thư
