Trung tâm Khởi nghiệp và Sáng tạo này sẽ là nơi giúp sinh viên nâng cao kỹ năng công nghệ, học hỏi để trở thành doanh nhân hiệu quả và có được những kinh nghiệm thực tiễn – Chủ tịch Đàm Bích Thủy phát biểu trong cuộc họp gần đây với nhóm quản lý cấp cao Singapore tại Đại học Fulbright.
Hàng chục quan chức chính phủ và lãnh đạo doanh nghiệp do Thứ trưởng Bộ Thương mại và Công nghiệp Chee Hong Tat dẫn đầu hào hứng tham gia cuộc thảo luận nhằm hiểu thêm về tình hình phát triển công nghệ ở Việt Nam và những cách thức mà Đại học Fulbright có thể đóng góp vào nỗ lực chuyển dịch nền kinh tế Việt Nam theo hướng sáng tạo.
Đổi mới sáng tạo là chìa khóa để thoát bẫy thu nhập trung bình
Chuyên gia Nguyễn Xuân Thành – Giảng viên Chính sách công và Lãnh đạo
Chuyên gia Nguyễn Xuân Thành – Giảng viên Chính sách công và Lãnh đạo mở đầu cuộc gặp gỡ bằng một bài giới thiệu ngắn về tình hình kinh tế Việt Nam hiện tại. Ông Thành cho biết: thúc đẩy tăng trưởng dài hạn là chìa khóa để thoát nghèo và bẫy thu nhập trung bình.
Trong 30 năm qua, Việt Nam đã trở thành nền kinh tế phát triển nhanh thứ hai ở khu vực châu Á, với tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm là 6,7%. Tuy nhiên, trong cùng thời kì tăng trưởng nhanh thì Việt Nam lại xếp sau các nền kinh tế Đông Á một cách đáng kể.
Mặc dù Việt Nam đã chuyển đổi mạnh mẽ từ một nền kinh tế thô sơ sang nền kinh tế dựa trên xuất khẩu các sản phẩm chế tạo, nhưng lĩnh vực sản xuất vẫn tạo ra giá trị gia tăng rất thấp (tính theo mức đóng góp vào GDP). Ví dụ, năm 2015 Intel Việt Nam xuất khẩu chip máy tính đạt 3,5 tỷ đô nhưng giá trị gia tăng chỉ hơn 100 triệu đô, chiếm chỉ 3% tổng giá trị xuất khẩu.
Do đó, ngày càng có nhiều lo ngại Việt Nam sẽ bị mắc kẹt trong bẫy thu nhập trung bình, đặc biệt khi nền kinh tế chịu áp lực lớn từ khu vực nhà nước đang chiếm địa vị áp đảo nhưng lại thiếu hiệu quả, ông Thành nói.
Trong bối cảnh các công ty công nghệ đang trở thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giúp các nước đang phát triển cải thiện năng suất vượt bậc, chính phủ Việt Nam đã bắt đầu tập trung xây dựng các chính sách hỗ trợ các công ty công nghệ phát triển và đặt nền móng cho phát triển kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, ông Thành cho rằng, cho đến nay, kết quả triển khai định hướng chiến lược mang tính đột phá này vẫn còn khá hạn chế.
Sáng tạo chỉ bắt đầu với một nền giáo dục chất lượng cao
Chủ tịch sáng lập Đại học Fulbright Việt Nam Đàm Bích Thủy tin rằng không thể có sự đổi mới nếu thiếu đi một nền giáo dục chất lượng – có khả năng trang bị cho người học không chỉ các kỹ năng công nghệ mà quan trọng hơn là tư duy phản biện và giải quyết vấn đề.
“Mặc dù ngày nay việc tiếp cận kiến thức rất dễ dàng, nhưng sinh viên, đặc biệt ở Việt Nam và châu Á, lại gặp nhiều thách thức trong việc trình bày vấn đề và đặt câu hỏi rõ ràng. Mà khi bạn biết đặt câu hỏi đúng, bạn có thể đã đi được nửa chặng đường trong việc giải quyết vấn đề”, bà Thủy nói.
Bà Thủy cũng cho biết, ở Đại học Fulbright Việt Nam, sinh viên được trải nghiệm học tập thông qua các khóa học được thiết kế theo hướng kết hợp giữa giáo dục khai phóng với việc bồi đắp các kỹ năng căn bản. Nhờ mô hình tích hợp này, sinh viên hình thành tư duy phản biện bằng cách tranh biện, bày tỏ suy nghĩ và đặt câu hỏi.
Tuy nhiên bà Thủy cũng thừa nhận rằng, với những sinh viên muốn đào sâu hơn vào những chuyên ngành mà họ dự định theo đuổi sau khi tốt nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, thì có lẽ giáo dục khai phóng chưa đủ độ sâu. Đó là lý do Fulbright chuẩn bị ra mắt Trung tâm Khởi nghiệp và Đổi mới (CEI) – sẽ đóng vai trò cực kì quan trọng trong hành trình học tập của sinh viên tại đây.
CEI không chỉ tạo điều kiện cho những sinh viên muốn tìm hiểu thêm về các kỹ năng chuyên môn hàng đầu trong lĩnh vực STEM như Máy học (Machine Learning), Trí tuệ nhân tạo, Robot… mà còn tạo cơ hội để họ hiện thực hóa các ý tưởng sáng tạo thành các giải pháp và sản phẩm thực tế có khả năng giải quyết vô số thách thức tại Việt Nam.
Bà Thủy cũng cho biết trung tâm này sẽ giúp sinh viên tiếp cận và làm việc với các chuyên gia, doanh nhân thành đạt và giáo sư hàng đầu. Từ đó, họ tích lũy được những kinh nghiệm thực tế cần thiết, thậm chí một trong số họ còn có thể xây dựng thành công các giải pháp cho những vấn đề đang nổi lên.
Theo một khảo sát thị trường do Fulbright thực hiện, mặc dù nhiều tổ chức đang tập trung trang bị các kỹ năng chuyên môn để tạo ra lực lượng lao động có tính cạnh tranh, nhưng đó lại không phải là vấn đề quan trọng trong dài hạn với hầu hết sinh viên Việt Nam.
Ông Trần Nam – Chánh văn phòng Fulbright cho biết thêm rằng: phần lớn các công ty công nghệ tại Việt Nam đều lo lắng về sự thiếu hụt nguồn cung các nhà quản lý sản phẩm, tức là những người có khả năng phát triển ý tưởng và quản lý việc triển khai các sản phẩm mới, vì rất nhiều lập trình viên không thể thực hiện điều này. Đó là lý do chúng tôi có một hướng tiếp cận khác cho CEI ở Fulbright.
“Tại CEI, chúng tôi đang cố gắng tạo ra một môi trường vừa mang tính cạnh tranh vừa nuôi dưỡng đam mê. Ở đây, sinh viên có thể học cách tạo ra những sản phẩm của riêng mình, là người quản lý sản phẩm và có thể trở thành doanh nhân có khả năng giải quyết các thách thức đang nổi lên ở Việt Nam.
Chúng tôi không hy vọng mọi ý tưởng đều thành công, nhưng chúng tôi tin rằng sinh viên có thể học được rất nhiều điều thông qua việc xắn tay lăn vào thực tế. Ngay cả khi các sản phẩm hay ý tưởng của họ thất bại, thì cuối cùng về lâu dài họ vẫn hưởng lợi khi được trang bị những kỹ năng về tinh thần kinh doanh và đổi mới vô cùng quan trọng trong thế kỉ 21 này,” ông Nam nói.
Ươm dưỡng tinh thần khởi nghiệp
Thứ trưởng Chee Hong Tat cho biết ông rất ấn tượng với những đổi mới trong giáo dục đại học mà Fulbright đang làm.
“Những điều Fulbirght đang thực hiện rất mang tính tiên phong. Đó là tinh thần khởi nghiệp, tinh thần không ngại thử những điều mới. Đây chính xác là thứ chúng tôi muốn khuyến khích các thế hệ trẻ Singapore nắm lấy: tinh thần làm chủ,” lãnh đạo cấp cao phụ trách về chính sách giáo dục và thương mại cho biết.
Ông cũng lưu ý rằng Singapore sẵn sàng hợp tác chặt chẽ hơn với Việt Nam trong lĩnh vực giáo dục. Trong giai đoạn đầu của cải cách kinh tế thập niên 80, Trung Quốc đã gửi các lãnh đạo cấp cao đến Singapore để học cách quản lý một nền kinh tế mở. Tương tự, Singapore – với tư cách là cơ sở ươm tạo ý tưởng mới hàng đầu trong khu vực, có thể giúp Việt Nam đào tạo nguồn nhân lực về tinh thần khởi nghiệp và đổi mới.
Tiến sĩ Michael Li, Giám đốc Học thuật tại Trường Kinh doanh Nanyang cho biết thêm rằng: Trại hè Doanh nhân do các trường đại học hàng đầu Singapore tổ chức rất sẵn lòng chào đón sinh viên của Fulbright.
Minh Châu – Bích Trâm
