Bài phát biểu của ông Nguyễn Thiện Nhân, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh tại Lễ Khai giảng Năm học Đồng kiến tạo 2018-2019 (9/9/2018)
Các bạn là tương lai của đất nước chúng ta. Thay mặt Thành phố Hồ Chí Minh, tôi muốn chúc mừng các bạn vì đã quyết định tham gia chương trình này. Tôi muốn cảm ơn tất cả những người đã giúp thành lập Đại học Fulbright để chúng ta có ngày hôm nay để chúc mừng.
Tôi nhớ vào năm 1993, tôi được mời tham dự Chương trình giảng dạy Kinh tế Fulbright. Lúc đó tôi đang là giảng viên của trường Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh. Nhưng lần đầu tiên, tôi rời khỏi đất nước của mình để đến Mỹ học tập.
Tôi sống với cha và mẹ, những người đã chiến đấu trong chiến tranh. Vì vậy, tôi phải nói chuyện với họ. Tôi nói với cha tôi rằng tôi sẽ đến Mỹ để lấy bằng thạc sĩ. Cha tôi hỏi: Con muốn làm gì ở đó khi họ là kẻ thù lâu đời của chúng ta.
Tôi giải thích với cha tôi rằng: Cha ơi, chúng ta là kẻ thù trong quá khứ nhưng con không nghĩ chúng ta sẽ là kẻ thù trong tương lai. Con muốn biết lý do tại sao họ rất thành công trong phát triển kinh tế và công nghệ khoa học và chúng ta có thể hợp tác với họ vào một ngày nào đó.
Cách tốt nhất để hợp tác là ở đó, như những người bạn và là đối tác của nhau. Con sẽ không quên nhiệm vụ quốc gia của mình. Một ngày sau, cha tôi nói: Được rồi, con hãy đến Mỹ và cho cha biết con học được những gì.
Các bạn thấy đấy, ở thế hệ của tôi, chúng ta nhìn Hoa Kỳ từ các khía cạnh khác nhau. Nhưng hôm nay, chúng ta đang thúc đẩy việc hợp tác giữa hai nước vì lợi ích của sự phát triển của hai bên.
Sau đó, tôi đến Mỹ để học và tôi không bao giờ hối hận về điều đó.
Khi tôi được chọn làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục, tôi nghĩ nhiệm vụ của mình là kiếm đủ tiền để xây thêm trường mẫu giáo và nhiều trường học hơn. Nhưng sau hai tháng, tôi đã gặp hai người phụ nữ. Họ mong muốn gặp Bộ trưởng Bộ Giáo dục Việt Nam. Một là người Mỹ, người kia là người Nhật nhưng là công dân Mỹ.
Họ nói rằng họ muốn chia sẻ với tôi hai điều. Thứ nhất, họ nói: Bộ trưởng, ông nên bảo tồn và tận dụng nền văn hóa của Việt Nam. Người phụ nữ Nhật Bản nói: Chúng tôi đã hoàn toàn phá hủy nền văn hóa cổ xưa của mình. Ông phải giữ gìn văn hóa quốc gia của ông.
Người phụ nữ thứ hai nói với tôi: Việt Nam có tiềm năng lớn để xây dựng trường đại học tốt nhất trên thế giới. Tôi ngạc nhiên hỏi: Tại sao? Bà ấy nói: Các trường đại học tốt nhất trên thế giới luôn dạy bạn cách kiếm tiền sau khi ra trường nhưng không trường đại học nào dạy cách để sinh viên và những người khác có một cuộc sống hạnh phúc.
Vì vậy, nếu ông có thể tạo ra trường đại học hạnh phúc, ông sẽ là người dẫn đầu trên thế giới. Và đây là hai khuyến nghị đến với tôi sau khi tôi nhậm chức được hai tháng. Sau đó, tôi thuyết phục một số trường giới thiệu môn học về Hạnh phúc.
Câu chuyện thứ 2: vào năm 2008, tôi đến Phần Lan. Đất nước này có học sinh đạt điểm PISA cao nhất trong nhiều năm. Tôi không biết tại sao và tôi muốn tìm hiểu lý do mà họ thành công như vậy. Tôi đã gặp Bộ trưởng Bộ Giáo dục. Bà chia sẻ ba bài học: Đầu tiên, bạn có thể dạy học nếu bạn có bằng cử nhân.
Nhưng ở Phần Lan như vậy là không đủ. Bạn phải có bằng cử nhân về một môn học cụ thể và là người tinh thông về khoa học giáo dục. Vì vậy, các giáo viên rất tích cực trong việc giúp các tổ chức giảng dạy thiết kế chương trình học bởi vì họ có cả kiến thức chuyên môn và khả năng sư phạm, điều này không tồn tại ở Việt Nam.
Bài học thứ hai, giáo viên trung học không chỉ dạy trong lớp học, mà họ còn khuyên học sinh chọn môn học và nghề nghiệp tương lai. Bài học thứ ba, các sinh viên giỏi nhất đều chọn học ở các trường đại học sư phạm. Vì vậy, giáo viên là người giỏi nhất trong cả nước. Tôi biết điều mình muốn tìm hiểu là gì nhưng không thể áp dụng chúng được.
Tôi hỏi Bộ trưởng Phần Lan: Điểm yếu trong hệ thống giáo dục của các bạn là gì? Bà ấy cho biết, 51% người trong độ tuổi kết hôn không muốn kết hôn vì vậy chúng tôi không có đủ lực lượng lao động.
Bài học bên trong mà tôi rút ra được là: bạn có thể có hệ thống giáo dục tổng quát tốt nhất, nhưng nếu người dân của bạn không muốn kết hôn, không muốn có con, thì đất nước của bạn không thể bền vững được. Sau đó, tôi luôn dạy mọi người cách yêu thương và duy trì gia đình. Sau này, tôi nhận ra Nhật Bản, Hàn Quốc cũng đang đối mặt với vấn đề tương tự.
Câu chuyện thứ 3: Năm nay, tôi đến Israel. Đó là một quốc gia xuất sắc về các cải tiến và hoạt động khởi nghiệp. Tôi đã rất ngạc nhiên. Mỗi cái cây trên đường phố đều có ống dẫn nước. Ngày đầu tiên ở Israel, qua cửa sổ khách sạn, người phụ nữ Israel giúp tổ chức chương trình đã chỉ cho tôi thấy (khách sạn nằm gần biển).
Ông có thấy điều này không? Những đứa trẻ ở Israel không dễ dàng chấp nhận những điều giáo viên dạy chúng. Chúng luôn hỏi theo hướng khác. Chúng hỏi tại sao? Và như thế nào? Vì vậy, đặt câu hỏi trong cuộc sống hàng ngày và trong trường học là truyền thống của người dân Israel. Đừng dễ dàng chấp nhận những điều mọi người nói với bạn. Văn hóa đặt câu hỏi là chìa khóa cho sự đổi mới.
Bây giờ, bạn đang bắt đầu một cuộc sống mới. Bạn là ai? Bạn là người Việt Nam đúng không? Tại sao bạn không học tiếng Việt? Bởi vì bạn đang sống trong một thế giới mới. Thế giới được kết nối với nhau. Bạn học ngôn ngữ phổ biến nhất hiện nay. Tôi gặp vấn đề với tiếng Anh. Tôi bắt đầu học tiếng Anh ở tuổi 40.
Đó là tài sản của bạn. Tôi nhớ cách đây 20 năm, khi những người bạn Mỹ bắt đầu Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright tại Đại học Kinh tế, chúng tôi đã nghĩ đến một trường đại học xuất sắc của Hoa Kỳ tại Việt Nam.
Để đạt được điều đó là cả một chặng đường dài, nên họ bắt đầu với Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright mà không cấp giấy chứng nhận cho các chương trình thạc sĩ, sau đó họ chuyển sang giai đoạn thứ hai là công nhận giấy chứng nhận của chương trình thạc sĩ. Và bây giờ, giai đoạn thứ ba: Đại học Fulbright Việt Nam.
Các bạn là người Việt Nam. Các bạn đang học tiếng Anh. Và các bạn có cơ hội này. Các bạn là những sinh viên giỏi nhất. Vì vậy, tôi hy vọng Đại học này không dành cho người Việt Nam trung bình mà là người Việt Nam xuất sắc nhất. Hưởng lợi nhiều nhất có thể từ trường Đại học này là quyền và nghĩa vụ của các bạn.
Các bạn có quyết tâm đạt được mục tiêu trở thành những công dân Việt Nam tốt nhất trong tương lai không? Có? Các bạn có muốn cảm ơn các đối tác ở Hoa Kỳ của chúng ta không? Xin vui lòng làm vậy. Hay các bạn muốn cảm ơn cha mẹ của mình? Đúng. Vâng.
Đó là sự lựa chọn của các bạn. Đất nước trông chờ các bạn. Gia đình trông chờ các bạn. Những người tạo ra trường đại học này đang trông chờ các bạn. Làm hết sức mình với trường đại học này!
Đây là một ngôi trường mới và họ sẽ thực hiện một số đổi mới. Các bạn là một phần của sự đổi mới. Các bạn tham gia vào chương trình này và làm cho chương trình này trở nên tốt nhất. Tôi ước rằng năm năm sau, các bạn sẽ tự hào về quyết định của mình, các bạn biết ơn trường Đại học này và các bạn quyết tâm hỗ trợ cha, mẹ và đất nước của các bạn.
Tôi muốn cảm ơn các đối tác Hoa Kỳ của chúng ta. Nhiều người trong số họ không có mặt ở đây ngày hôm nay. Họ làm việc chăm chỉ để giúp thành lập Đại học này. Chúng tôi luôn luôn nghĩ về họ. Một trong những người ủng hộ nhiệt thành là thượng nghị sĩ John McCain. Tôi ước ông ấy có thể có mặt ở đây.
Tôi muốn chúc Hiệu trưởng đầu tiên của trường, bà Đàm Bích Thủy nhiều may mắn. Chúc bà luôn khỏe mạnh, luôn quyết tâm để đảm nhiệm công việc, nắm lấy cơ hội. Chúng tôi quan sát các bạn. Chúng tôi hỗ trợ các bạn.
