Đại học Fulbright mới đây chính thức bắt tay hợp tác với The Factory thực hiện một chương trình học bổng nghiên cứu về nghệ thuật. The Factory là trung tâm nghệ thuật đầu tiên được xây dựng tại Việt Nam dành riêng cho nghệ thuật đương đại, đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh. Chương trình bọc bổng này kéo dài 5 năm, mỗi năm cấp một suất học bổng nghiên cứu nghệ thuật cho một nghệ sĩ Việt Nam.
Học bổng có tên gọi ấn tượng: “Gióng chỉnh Ngũ hành (Re-Aligning the Cosmos)”. Nghệ sĩ sẽ thực hiện nghiên cứu hòa trộn cả góc nhìn học thuật và nghệ thuật về truyền thống văn hóa của Ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ) để từ đó phân tích giá trị và ý nghĩa mang tính biểu tượng của những nguyên tố này, cũng như mối liên hệ với văn hóa, thế giới tự nhiên và môi trường. Học bổng đang mở cổng nhận đơn đăng ký đến hết ngày 23 tháng 4 tới với đối tượng là các nghệ sĩ trên khắp cả nước. Kết quả sẽ được công bố vào đầu tháng 5, và học bổng nghiên cứu sẽ bắt đầu vào đầu tháng Bảy.
Mối duyên tự nhiên
Tiến sĩ Ian Bickford, Hiệu trưởng, Phó Chủ tịch Đại học Fulbright đánh giá The Factory là một tổ chức đầy tham vọng và cú bắt tay với Đại học Fulbright có thể định hình lại mối quan hệ giữa giới nghệ sĩ và giới học thuật tại TP.HCM. Học bổng sẽ tạo điều kiện để nghệ sĩ tiếp cận kiến thức chuyên môn, các nguồn tài liệu và mạng lưới các mối quan hệ của Fulbright và Factory, lắng nghe những ý kiến phản biện sâu sắc về phương pháp luận, chủ đề cũng như đối tượng công chúng mà họ lựa chọn phục vụ.
Dr Ian Bickford and Fulbright Student
Hơn cả, nó mang ý nghĩa sự gắn kết của những tổ chức trong việc cùng tạo ra những cơ hội gắn kết trong thế giới đương đại. Tiến sĩ Ian liên hệ với sự gián đoạn toàn cầu do cuộc khủng hoảng y tế liên quan dịch bệnh Covid-19 hiện nay càng chứng tỏ tầm quan trọng của sự gắn kết chặt chẽ trong cộng đồng và việc sống một cách có ý nghĩa.
“Xã hội được gắn kết với nhau từ những hoạt động tạo ra giá trị. Những giá trị không tự nhiên mà có, chúng được tạo ra từ sự lao động có chủ đích và đầy vất vả của những nghệ sĩ, những nhà giáo đang nỗ lực gìn giữ kiến thức và văn hóa để từ đó tạo ra kiến thức và những cách biểu đạt văn hóa mới. Những lợi ích mà ta được hưởng từ đó thường vô hình, nhưng chúng là nền tảng cho trải nghiệm xã hội tốt đẹp của chúng ta. Do đó, bản thân mỗi tổ chức chưa bao giờ quan trọng đến thế. Hợp tác của Fulbright với The Factory chứng tỏ điều đó.”
Trong học kỳ 1 năm học 2019-2020, sinh viên Fulbright tham gia lớp học Văn hóa Thị giác từng có cơ hội tham quan The Factory. Võ Đăng Minh, một sinh viên Fulbright từng đến thăm The Factory nhiều lần, giải thích sự tương đồng giữa hai tổ chức.
“Fulbright là nơi dành cho các hoạt động học thuật, tập trung đặc biệt vào các khía cạnh liên quan đến sáng tạo, đổi mới và văn hóa. Trong mỗi môn học, sinh viên luôn được khuyến khích tìm ra những hướng tư duy mới. Trong khi đó, The Factory là một không gian nghệ thuật đương đại, không đề ra bất kỳ một giới hạn nào và luôn đặt ra các câu hỏi và thúc đẩy sự sáng tạo, dựa trên nền tảng học thuật vững chắc. Vì vậy, cả hai gần giống như hai mặt của cùng một đồng tiền.”
Giám đốc Nghệ thuật tại The Factory Zoe Butt còn cho rằng, sự tương đồng của hai bên ở cách sinh viên Fulbright tiếp cận tư duy phản biện.
“Đối tượng sinh viên tìm đến Fulbright, cũng như phương pháp đào tạo được áp dụng tại đây giúp phát triển một văn hóa tìm tòi khám phá, cũng giống với những gì The Factory đang theo đuổi. Trong những lần chúng tôi tổ chức các chương trình dành cho công chúng, sinh viên Fulbright thường xuyên tham gia một cách tích cực và đầy hào hứng.”
Zoe Butt, Giám đốc Nghệ thuật The Factory
Quả thực, Fulbright và The Factory đều có chung tầm nhìn hướng đến dung dưỡng một thế hệ người Việt trẻ biết tư duy sâu sắc. Theo Tiến sĩ Ian Bickford: “Fulbright được tạo nên từ sức mạnh mà chính các sinh viên đem lại. Trong khi đó, sức mạnh của The Factory đến từ những nghệ sĩ Việt Nam, phần lớn là người trẻ tuổi. Cả hai đều dựa vào năng lượng phi thường và sức mạnh sáng tạo của tầng lớp trí thức trẻ đang ngày một lớn mạnh ở Việt Nam.”
Làm giàu trải nghiệm cho sinh viên Fulbright
Trong quan hệ với The Factory, sinh viên Fulbright có cơ hội tiếp xúc và trao đổi học thuật với giới làm nghệ thuật, thông qua các buổi phê bình, diễn thuyết hoặc thuyết trình, giúp mở rộng tầm hiểu biết của các em về sản xuất và phân tích văn hóa.
Những lợi ích này đặc biệt có giá trị với những sinh viên có dự định theo đuổi chuyên ngành nghệ thuật trong tương lai như Nguyễn Ngọc Liên – những sinh viên quan tâm đến nghệ thuật nhưng không có ý định trở thành nghệ sĩ.
Liên chia sẻ: “Đây sẽ là cơ hội tuyệt vời để mình gặp gỡ các nghệ sĩ và thảo luận về các tác phẩm. Sinh viên có thể học được rất nhiều từ hoạt động này. Có những lớp học về nghệ thuật mà trong đó sinh viên chỉ tập trung nghiên cứu tài liệu và viết phân tích. Nhưng việc trò chuyện với các nghệ sĩ, đặc biệt là các nghệ sĩ đương đại, sẽ đem lại những hiểu biết vô giá về quá trình tạo ra sản phẩm và phương pháp tạo ra ý nghĩa của họ.”
Lê Khánh Hà, sinh viên tại Fulbright cũng tỏ ra rất hào hứng với những cơ hội học tập thông qua mối quan hệ giữa The Factory và Fulbright.
“Đây là một cơ hội tuyệt vời để nâng cao hơn nữa môi trường và văn hóa sáng tạo tại Fulbright. Cũng như Fulbright, The Factory tập trung vào học tập dựa trên trải nghiệm. Dù nghiên cứu về nghệ thuật nhưng The Factory có cách tiếp cận đa ngành. Bên cạnh đó, việc chào đón những tài năng nghệ thuật từ khắp nơi trên cả nước có ý nghĩa vô cùng đặc biệt, những chia sẻ về quan điểm của họ trong bối cảnh vừa mang tính học thuật, vừa mang tính sáng tạo sẽ giúp mở khóa những ý tưởng với tiềm năng rộng mở.”
Việc tiếp cận với các chuyên gia nghệ thuật, các nhà văn hóa và học giả thông qua The Factory sẽ mang đến cho những sinh viên theo chuyên ngành nghệ thuật tại Fulbright những lợi ích từ việc vận dụng các phương pháp hoặc ý tưởng cho bản thân. Bởi, nghệ thuật tồn tại trong mọi mặt của cuộc sống, đặc biệt là với phạm vi tiếp cận đa ngành của chương trình, từ nghiên cứu nhân học và môi trường sống của con người đến những ảnh hưởng của môi trường đối với cộng đồng.
Tiến sĩ Aaron Anderson, người chịu trách nhiệm về lĩnh vực nghệ thuật Fulbright, chủ nhiệm môn học Văn hóa Thị giác cho biết: “Một trong những câu trả lời hay nhất mà tôi từng nghe về câu hỏi ‘tại sao chúng ta cần nghệ thuật?’ chính là từ một giáo sư hóa học ở Fulbright, liên quan đến sức mạnh của trí tưởng tượng và khả năng kể chuyện trong việc giúp chúng ta hiểu về những thứ mà mắt thường không thể nhìn thấy. Giảng viên tại Fulbright luôn sẵn sàng vượt ra khỏi giới hạn của bản thân, trong khi đó The Factory không ngừng nỗ lực để xây dựng một cộng đồng nghệ thuật sáng tạo và đề cao trí tuệ. Những xu hướng tham vọng như thực hành nghệ thuật liên ngành chỉ có thể xảy ra khi hệ sinh thái phát triển theo hướng liên kết các tổ chức lại với nhau, bổ trợ cho nhau.”
Tiến sĩ Aaron Anderson
Tiến sĩ Aaron cho hay, bằng việc tiếp cận một tổ chức liên ngành ngay trong thành phố, The Factory có thể mang đến cho các nghệ sĩ những cách tư duy mới.
Nghiên cứu về nghệ thuật thị giác ở Việt Nam thường bị coi là nghiên cứu về hình thức, với rất ít ứng dụng trong xã hội. Điều này cũng nghĩa là nhiều nghệ sĩ ở Việt Nam ngày nay đánh giá thấp vai trò của chính họ trên thế giới.
“Tôi nghĩ cộng đồng nghệ thuật cần phải hiểu rằng, văn hóa thị giác có thể được áp dụng vào tất cả các lĩnh vực, từ kinh doanh, kiến trúc cho đến toán học. Đây là lý do quan hệ hợp tác này là có ý nghĩa cực kỳ quan trọng. Chúng ta cần phải tiên phong hợp tác để gia tăng sự tham gia của nghệ sĩ vào xã hội ngày nay.
Đây là cơ hội để chúng ta cho thấy tác động tích cực mà sự hợp tác giữa học thuật và văn hóa có thể đem lại. Chúng tôi hy vọng những nghệ sĩ tham gia chương trình này cũng như các sinh viên tham gia vào các cuộc thảo luận của chúng tôi tiếp tục khởi xướng những sáng kiến của riêng họ trong tương lai.”
Antoine Touch – Anh Thư
