Trong 25 năm hoạt động, kể từ Chương trình giảng dạy Kinh tế Fulbright (FETP – 1994-2017) và sau đó là Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright (FSPPM), nhà trường luôn duy trì cách thức tuyển sinh theo những chuẩn mực và quy trình tương tự như ở các trường đại học lớn của Hoa Kỳ. Kế thừa nền tảng chương trình học thuật từ Harvard, cách thức tuyển sinh của FSPPM nhằm đảm bảo nhà trường đáp ứng được nhu cầu của người học, và theo chiều ngược lại, người học cũng phải có phẩm chất phù hợp với môi trường học thuật nghiêm túc của trường. Thông qua tuyển sinh, ứng viên có thể hiểu một phần những giá trị cốt lõi trong giáo dục, văn hóa, và môi trường học thuật của Fulbright.
Thử thách “Kỹ năng định lượng”
Trường Fulbright áp dụng hình thức thi tuyển và xét duyệt hồ sơ đối với chuyên ngành Phân tích Chính sách, xét tuyển hồ sơ đối với chương trình Lãnh đạo và Quản lý và đặt ra yêu cầu trình độ Tiếng Anh đối với từng chuyên ngành.
Với chuyên ngành Phân tích Chính sách, sau vòng hồ sơ là thử thách thi trắc nghiệm “Kỹ năng định lượng”. Bài kiểm tra này tương tự như GRE, một dạng bài thi trắc nghiệm đầu vào được sử dụng phổ biến trong các chương trình sau đại học ở Hoa Kỳ. Các câu hỏi trắc nghiệm của đề thi không thiên về kiểm tra kiến thức, tất cả các câu hỏi chỉ đòi hỏi trình độ kiến thức tương đương cấp phổ thông.
“Bài thi diễn ra trong 60 phút với một số lượng câu hỏi đủ lớn mà ứng viên buộc làm phải làm rất nhanh. Ở đây chúng tôi không thiên về trắc nghiệm kiến thức, vì khi bình tĩnh, ai cũng sẽ trả lời đúng do đề bài đơn giản. Nhưng dưới áp lực phòng thi, chỉ có thời gian khoảng hơn 1 phút cho mỗi câu hỏi, chúng tôi muốn trắc nghiệm năng lực tư duy, khả năng suy nghĩ logic và làm việc dưới áp lực với tốc độ cao của thí sinh” – Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright cho biết thêm.
Châu Ngô Anh Nhân (học viên MPP2 (2009-2011) chia sẻ anh đã phải lên kế hoạch dành 3 tháng để luyện thi các bài về kỹ năng định lượng và phân tích tư duy theo mẫu tài liệu GRE, và với anh, đó là một trải nghiệm tích cực:
“Lần đầu tiên tiếp cận, tôi thấy được việc tuyển sinh đối với ngành kinh tế thông qua các bài thi này có vẻ hợp lý hơn so với việc tính toán các hàm số phức tạp” – anh Nhân chia sẻ.
Là người có nền tảng khoa học tự nhiên (kỹ sư – Đại học Bách Khoa), anh Hồ Quang Đệ, Phó giám đốc Sở Tài Chính (tỉnh Phú Yên), cựu học viên lớp MPP2 không mất nhiều thời gian ôn tập để chuẩn bị thi vào trường. Nhưng theo chia sẻ của anh, “đề thi của Trường đòi hỏi các thí sinh phải có nền tảng kiến thức rộng, vững vàng, tư duy linh hoạt và nhất là quyết đoán trong giải quyết vấn đề vì các câu hỏi được thiết kế với thời gian trả lời rất ngắn”.
Lý giải thêm về việc cấu trúc môn thi này trong tuyển sinh, PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, Giám đốc Chương trình Thạc sĩ Chính sách công (MPP) cho biết, học viên MPP, đặc biệt là chuyên ngành Phân tích chính sách, phải học khá nhiều môn liên quan đến phân tích định lượng, phân tích chính sách, học đánh giá định lượng với các ảnh hưởng chính sách. Do đó người học cần có kỹ năng để theo học các môn học có tính định lượng. Thực tế nhiều học viên không có nền tảng về Toán nhưng những môn học như vậy về bản chất là dùng tư duy định lượng, phân tích và không đến mức chuyên sâu như Toán.
Khác biệt ở tiểu luận
Dù khác hình thức tuyển sinh nhưng ứng viên của cả hai chuyên ngành Phân tích Chính sách và Lãnh đạo & Quản lý đều được yêu cầu viết 2-3 bài tiểu luận, vốn là thành phần hạt nhân trong bộ hồ sơ tuyển sinh. Dù đã trải qua nhiều kỳ tuyển sinh, chấm nhiều hồ sơ nhưng với các giảng viên, Tiểu luận luôn là phần khiến họ hứng khởi, chờ đợi nhất và đôi khi chứa đựng cả sự bất ngờ. Mỗi Tiểu luận chứa đựng một câu chuyện riêng, những suy nghĩ và tư duy khác biệt của ứng viên để giảng viên tìm thấy sự tương đồng văn hóa và giá trị giữa Fulbright với ứng viên.
Hai chuyên ngành đào tạo của FSPPM có những nguyên tắc, cơ sở đánh giá Tiểu luận khác nhau. Tuy nhiên, có một mẫu số chung không đổi, đó là tinh thần phụng sự giá trị và lợi ích công – và đây cũng chính là tiêu chí quan trọng hàng đầu để đánh giá sự phù hợp của ứng viên với nhà trường.
“Ứng viên có thể đạt điểm số cao nhất trong bài thi trắc nghiệm nhưng vẫn có thể không được nhận do bài Tiểu luận nhạt nhòa, viết một cách chiếu lệ, chỉ giới hạn trong nhu cầu của riêng bản thân mà không có sự trăn trở về những vấn đề xã hội hay giá trị cộng đồng. Nếu bạn đi học chỉ để gia tăng lợi ích cho sự nghiệp của riêng mình thì học bổng của trường không phù hợp. Trường Fulbright hướng vào những giá trị công, lợi ích công và phụng sự xã hội. Chúng tôi kỳ vọng ứng viên có những suy nghĩ vượt ra khỏi những động lực riêng của cá nhân để đóng góp cho cộng đồng. Đây là một khác biệt trong tuyển sinh Thạc sĩ ở Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright” – Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh cho biết.
Châu Ngô Anh Nhân kể anh đã dành hơn 1 tháng để suy nghĩ và viết Tiểu luận, trong đó dành thời gian để nghiên cứu, tìm hiểu về chương trình, tham gia các diễn đàn khác nhau để nắm thông tin, đánh giá về chương trình của các cựu học viên…
“Đó là một kỷ niệm đẹp khi viết về những điều mình hoài bão, mong đợi, và hy vọng được trúng tuyển để kiến thức từ chương trình có thể giúp mình thực hiện được các mục tiêu đó. Thật thú vị khi bạn viết cho một ai đó hoàn toàn xa lạ về những suy nghĩ thật sâu trong nội tâm của bạn về sự nghiệp!” – anh Nhân chia sẻ.
Chị Dương Thị Kiều Anh, học viên của FETP 11 (2006) cho rằng, Tiểu luận là phần quan trọng giúp các ứng viên và nhà trường cùng trả lời câu hỏi tại sao? Tại sao bạn chọn trường và tại sao nhà trường lại nên chọn bạn trong rất nhiều hồ sơ ứng tuyển khác.
“Tiểu luận là nơi bạn thể hiện khát vọng, mục tiêu, con người bạn để Fulbright hiểu bạn một cách sâu sắc và toàn diện nhất. Đây chính là điểm độc đáo trong cách thức tuyển sinh của Fulbright. Bạn nên tìm hiểu kỹ về Fulbright, về những giá trị mà trường đã mang lại cho cộng đồng và cho cá nhân các học viên của chương trình. Khi làm Tiểu luận hãy thoải mái là chính bạn để trường có thể quan sát bạn một cách toàn diện và sâu sắc nhất” – chị Kiều Anh nhấn mạnh.
PGS.TS Phạm Duy Nghĩa cho hay, mỗi năm tuyển sinh trường sẽ đặt ra một đề tài tiểu luận để xem xét, đánh năng lực ứng viên. Như trình bày quan điểm, đánh giá về một chính sách, hay nêu một mối quan tâm tới chính sách.
“Chúng tôi có câu hỏi và gợi ý Tiểu luận trong hồ sơ dự tuyển cho các ứng viên. Ngoài ra ứng viên có thể giải thích vì sao quan tâm đến Chương trình Thạc sĩ Chính sách công trong hướng đi nghề nghiệp tương lai”.
Bài thi Kỹ năng định lượng giúp Hội đồng Tuyển sinh đánh giá mức độ nhạy bén, tư duy của ứng viên, bài thi tiếng Anh giúp đánh giá khả năng ngoại ngữ để có thể học trực tiếp với giảng viên nước ngoài và nghiên cứu tài liệu quốc tế của người học. Và bài Tiểu luận sẽ giúp trường hiểu được nguyện vọng, hoài bão, mục tiêu theo đuổi chương trình của ứng viên. Cùng với phỏng vấn trực tiếp, trường sẽ đánh giá chính xác hơn khả năng giải quyết vấn đề của từng ứng viên, từ đó tuyển chọn được người học phù hợp.
“Từ góc nhìn của người thi, tôi cho rằng cách thức tuyển sinh cũng là cơ hội cho các ứng viên cảm nhận ban đầu về chương trình, trình bày nguyện vọng cá nhân, mục tiêu và những mong đợi từ chương trình (thông qua bài Tiểu luận) và có điều kiện tìm hiểu thêm để biết liệu rằng chương trình có đáng giá so với chi phí cơ hội mình bỏ ra để theo học hay không. Tôi cho rằng cách thức tuyển sinh này đều có lợi cho cả hai phía” – anh Nhân chia sẻ thêm.
Ngược lại, Tiểu luận cũng mang đến Hội đồng thi những điều thú vị. Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh kể, có những ứng viên mà ông và các giảng viên không quen biết nhưng khi đọc Tiểu luận, họ đã chia sẻ những quan sát thú vị về giảng viên nhà trường trên các phương tiện thông tin đại chúng, với những ấn tượng về phân tích, phản biện chính sách kinh tế-xã hội và chính các giảng viên trở thành người truyền cảm hứng để họ ứng tuyển vào trường.
Trầm tích trải nghiệm
Kể từ năm 2018, trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright mở thêm một chuyên ngành mới là Lãnh đạo và Quản lý, với đối tượng tuyển sinh là cán bộ quản lý trong cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và tổ chức phi lợi nhuận.
Theo PGS.TS Phạm Duy Nghĩa, chuyên ngành mới này đáp ứng bối cảnh thị trường lao động đang thay đổi rất nhanh chóng do tác động của phát triển công nghệ cũng như điều kiện kinh tế phát triển nhanh chóng của Việt Nam. Những người làm trong doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước hay tổ chức xã hội dễ tụt hậu kiến thức nếu không thích ứng được những biến đổi nhanh chóng và cập nhật những kiến thức quản lý kinh tế phù hợp.
Chương trình đào tạo của trường sẽ trang bị cơ sở hoạch định và đánh giá tác động của chính sách đối với nền kinh tế và xã hội nói chung cũng như khu vực doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ nói riêng. Qua đó các cán bộ quản lý có thể tự làm mới mình về tư duy và kiến thức để nâng cao năng lực quản lý và lãnh đạo. Ngoài ra, với nền tảng đào tạo của nhà trường về chính sách công, ngành học này cũng sẽ tạo cơ hội cho các cán bộ quản lý kết nối với cấp lãnh đạo của các công ty, tập đoàn, các bộ ngành và cơ quan hoạch định chính sách.
Theo Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh, sự khác biệt của đối tượng ứng tuyển vào ngành Lãnh đạo và Quản lý đó là kinh nghiệm và cương vị công tác. Những người ở vị trí lãnh đạo quản lý là những người phải ra quyết định trong những hoàn cảnh, môi trường phức tạp. Do đó, môi trường đào tạo của Fulbright giống như một phòng thí nghiệm chính sách thu nhỏ với đầy đủ thành phần từ nhà làm chính sách TƯ đến địa phương, các nhà kỹ trị phân tích chính sách, doanh nghiệp, NGO, các nhà nghiên cứu ở các trường đại học và viện nghiên cứu. Họ sẽ có cơ hội cọ sát và thử ra các quyết định trong những hoàn cảnh, môi trường phức tạp thông qua các chương trình đào tạo cập nhật thực tiễn của Fulbright.
“Nếu như đối với các ứng viên của chuyên ngành Phân tích Chính sách, chúng tôi xét tuyển dựa trên việc đo lường mức năng lượng, thì với chuyên ngành Lãnh đạo và Quản lý, chúng tôi muốn đo lường chiều sâu của họ. Tiểu luận là một cơ sở quan trọng nhất để Hội đồng Tuyển sinh đánh giá chất lượng của ứng viên. Những người làm lãnh đạo thường có những thành công, thất bại, trải nghiệm và sự chín chắn, như trầm tích phải được tích lũy theo thời gian. Do đó tôi rất muốn dành lời khuyên cho các bạn ứng tuyển vào chuyên ngành này, đó là hãy dành nhiều thời gian cho Tiểu luận và đừng chờ đến khi gần hết hạn hồ sơ vì vào lúc đó, các bạn sẽ không đủ thời gian để kể câu chuyện của mình một cách sâu sắc như nó vốn có”.
Xuân Linh
