Tư duy Định Lượng cho Thời Đại Số là môn học nền tảng của Chương trình Cử nhân ở Đại học Fulbright có giáo án độc đáo dạy cho sinh viên kỹ năng phân tích suy luận và hình thành năng lực giải quyết vấn đề một cách logic. Kiến thức môn học này được định hình từ sự kết hợp một cách sáng tạo của tư duy, kiến thức và các phương pháp của Khoa học máy tính, Kinh tế học và Toán học.
Tiến sĩ Trần Vĩnh Linh không mất công tìm kiếm đâu xa một ví dụ cho bài giảng về thuật toán của mình với sinh viên Fulbright đó là các ứng dụng đặt xe đang làm mưa làm gió trong xã hội Việt Nam như Grab, GoViet. Nhờ sự phát triển của công nghệ, các ứng dụng đặt xe công nghệ đã khiến cho cuộc sống trở nên thuận tiện, dễ dàng hơn mà nguyên lý tạo ra các ứng dụng này rất dễ hiểu. Với kiến thức về thuật toán, nhiều sinh viên cảm thấy thích thú, bất ngờ khi hiểu được cách ứng dụng Grab tính toán quãng đường đi ngắn nhất giữa hai địa điểm và háo hức tự mình áp dụng trên bản đồ thực tế.
Giảng viên Trần Vĩnh Linh
“Chu trình học tập của chúng tôi luôn bắt đầu với một vấn đề có thực trong đời sống, như cách tính toán đường đi trong ứng dụng Grab, hay cách mỗi người chúng ta kết bạn với nhau để tạo nên những mạng lưới xã hội. Sau đó, chúng tôi sẽ tìm hiểu và thu thập những dữ liệu xoay quanh vấn đề đó, áp dụng dữ liệu vào các mô hình toán học, từ đó rút ra kết luận và vận dụng trở lại cuộc sống.” – Giảng viên Trần Vĩnh Linh chia sẻ.
Tư duy Định Lượng cho Thời Đại Số khác biệt với tất cả các môn học khác ở Fulbright đó là có 3 đồng giảng viên chính. Tiến sĩ Trần Vĩnh Linh mang vào môn học những kiến thức về các phương pháp thống kê, lý luận thuật toán trong khiTiến sĩ Graeme Walker mang vào môn học những kiến thức của phương pháp định lượng. Tiến sĩ Sebastian Dziallas thì đóng góp vào giáo án những kiến thức liên quan lập trình máy tính.
Giảng viên Sebastian Dziallas
Với môn học này, sinh viên được rèn luyện óc phán đoán, suy luận logic và tư duy toán học. Khả năng phân tích tình huống và tiếp cận vấn đề một cách có hệ thống sẽ giúp sinh viên dễ dàng tìm ra hướng đi khi đứng trước những thách thức, khó khăn trong mọi lĩnh vực, dù có liên quan trực tiếp đến khoa học máy tính hay không. Điều khó nhất của các giảng viên đó là phải tạo sự liên kết sáng tạo một cách nhuần nhuyễn của khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, đạt được những mục tiêu đầu ra của môn học. Những kiến thức toán học vốn khô khan, khó hiểu được ba giảng viên khéo léo lồng ghép vào những ví dụ cụ thể và gần gũi.
“Thay vì chỉ chú trọng giảng dạy theo từng chuyên đề về đại số tuyến tính, ma trận, vector hay xác suất thống kê, chúng tôi cố gắng mang thế giới thực vào lớp học. Qua đó, sinh viên học cách sử dụng các cấu trúc toán học để mô tả, định lượng hóa hiện tượng và giải quyết vấn đề,” Tiến sĩ Graeme Walker cho biết.
Thực hành đan xen song song với lý thuyết bài giảng là một đặc điểm nổi trội của môn học. Mặc dù kiến thức môn học trải rộng trên nhiều lĩnh vực, từ ngôn ngữ lập trình (Python), đại số tuyến tính (ma trận, nhân ma trận…) cho đến xã hội học (các cấu trúc mạng lưới xã hội), tất cả đều ở mức căn bản sao cho phù hợp với khả năng của các sinh viên năm nhất. Tuy nhiên, phổ kiến thức rộng này đủ để sinh viên tự thiết kế những sản phẩm của riêng mình từ đầu đến cuối, tự thực hiện và trình bày kết quả nghiên cứu.
“Với môn học này, các thầy luôn tránh ‘nhồi nhét’ kiến thức vào đầu sinh viên. Thay vào đó, giảng viên đưa ra những bài toán, tình huống hóc búa buộc sinh viên phải tự tư duy và đúc rút kiến thức cho riêng mình,” Nguyễn Cao Nghị, trợ giảng bộ môn cho hay.
Chủ động, linh hoạt học tập
Tiến sĩ Graeme Walker cho rằng, với môn học này, việc sinh viên tự làm chủ việc học của mình vô cùng quan trọng.
“Các em có thể chưa thực sự vững vàng về kỹ năng, nhưng các em biết mục đích mình muốn đạt được là gì và việc bỡ ngỡ ban đầu là hết sức bình thường. Đó là mấu chốt của môn học này.”
Giảng viên Graeme Walker
Trước khi lên lớp, sinh viên phải đọc một khối lượng lớn tài liệu, làm quen với các thuật ngữ chuyên môn và công cụ máy tính. Trong lớp, sinh viên học tập một cách chủ động dựa trên sự tìm tòi, khám phá.
“Các thầy đưa ra một bài toán và yêu cầu sinh viên thảo luận theo nhóm để cùng tìm ra lời giải. Em có thế mạnh về toán học, tuy nhiên có những bạn khác trong nhóm gặp khó khăn và phải rất cố gắng để theo kịp bài giảng. Chúng em luôn cố gắng giải thích cho nhau hiểu bài để cùng bắt tay vào làm việc, bởi riêng từng người thì không ai hoàn hảo cả. Mỗi thành viên sẽ đóng góp ý tưởng để nhóm tìm ra được hướng đi hợp lý nhất,” Trần Thanh Thúy, sinh viên khóa 2024 cho biết.
Tiến sĩ Trần Vĩnh Linh cho hay, sự thú vị của môn học nằm ở sự linh hoạt và khả năng đáp ứng với nhu cầu của nhiều đối tượng sinh viên khác nhau. Có sinh viên từng học chuyên Toán từ bậc phổ thông và có thể dễ dàng theo kịp bài giảng, trong khi đó, nhiều bạn khác lại có thế mạnh về các môn xã hội. Vậy làm thế nào để cân bằng khả năng và nhu cầu học tập, giúp cho lớp học luôn thú vị và hữu ích với mỗi sinh viên?
“Nhiều bạn gần như chưa từng tiếp xúc với Toán và Khoa học máy tính trước khi đến với môn học này, nên hoàn toàn dễ hiểu khi các bạn bị ‘sốc’ khi mới bắt đầu. Có những bạn đã học chuyên về ban xã hội suốt những năm phổ thông và không hề nghĩ sẽ có một ngày phải tự mình lập trình phần mềm máy tính. Một nửa công việc của em trong vai trò trợ giảng là giúp các bạn vượt qua cú sốc đó và thấy được vô số cách áp dụng kiến thức từ môn học để bổ trợ cho lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn của các bạn sau này,” Cao Nghị chia sẻ.
Nhưng những sinh viên đã giỏi về Toán cũng có rất nhiều điều để khám phá và bất ngờ. Thanh Thúy thừa nhận, môn học đã giúp bạn nhìn nhận lại về những mối quan hệ với bạn bè, những tương tác xã hội mà trước đó bạn ít khi nghĩ tới, để từ đó thiết lập các mối quan hệ hiệu quả và hiểu hơn về những người xung quanh.
Kết thúc mỗi buổi học, sinh viên đều phải viết báo cáo về những kiến thức đã tiếp thu và những khúc mắc còn đang gặp phải. Sau khi tập hợp các phản hồi từ sinh viên, hàng tuần, các trợ giảng và giảng viên sẽ cùng thảo luận để điều chỉnh nội dung hay phương pháp giảng dạy nếu cần thiết. Những chi tiết như tốc độ giảng bài hay cách minh họa, diễn giải các kiến thức, đôi khi những sự điều chỉnh nhỏ mang lại hiệu quả rõ rệt, giúp sinh viên tiếp thu tốt hơn và nâng cao bầu không khí học tập tích cực, nhiệt tình trong lớp học.
“Với một môn học bắt buộc với tất cả sinh viên, chắc chắn khi học xong, mỗi bạn sẽ có những cảm nhận khác nhau. Chắn hẳn sẽ có bạn ngạc nhiên khi nhận ra sự hứng thú với lĩnh vực Toán-Tin học và quyết định theo đuổi chuyên ngành này, nhưng cũng sẽ có nhiều bạn muốn lựa chọn những đam mê khác. Với tôi, nếu môn học này có thể mang đến cho mỗi sinh viên những trải nghiệm bổ ích và học thêm được những kiến thức mới mẻ, đó đã là điều tuyệt vời,”Tiến sĩ Sebastian Dziallas chia sẻ.
Anh Thư
