Từng ấp ủ dự định đi du học như nhiều bạn cùng trang lứa, kết quả học tập và khả năng tài chính của gia đình đã khiến ước mơ này của mình trở nên thật xa vời. Mang danh học sinh trường chuyên nhưng mình vốn không phải một cậu học trò thực sự xuất chúng. Chỉ có môn Sinh học là ngoại lệ. Mình học không tốt không phải vì thiếu khả năng, mà bởi chẳng cảm thấy hứng thú với những nội dung được giảng dạy. Mình cảm thấy lạc lõng học tập trong hệ thống đó. Vùi đầu trong thư viện, mình tự học thêm những lĩnh vực quan tâm, đặc biệt là triết học.
Mình chọn vào Đại học Fulbright vì lúc đó nhận thấy không có nhiều lựa chọn phù hợp với bản thân nhưng hóa ra Fulbright lại đem đến cho mình chính xác những điều mình thực sự tìm kiếm. Hầu hết các môn học và hoạt động ở đây thực sự phù hợp với triết lý học tập của mình. Có thể xem Sáng tạo và Kiến tạo là một môn học ví dụ.
Giảng viên môn học, Tiến sĩ David Bruce đam mê tự khám phá, truyền sang cho sinh viên đam mê ấy và luôn khuyến khích học trò tìm tòi giải quyết các vấn đề mà chúng mình quan tâm và hứng thú, tìm ra động lực để đạt mục tiêu, khuyến khích học trò sáng tạo thay vì chỉ thực hiện những nhiệm vụ được giao. Vì thế, Sáng tạo và Kiến tạo không hề giống một lớp học kỹ thuật thông thường. Giá trị thực sự của môn học này nói riêng và triết lý giáo dục của Fulbright nói chung là ở sự hướng dẫn và hỗ trợ mà chúng mình nhận được. Đây là môi trường vô cùng lý tưởng để những cuộc hội ngộ, những ý tưởng nhen nhóm được ươm dưỡng thành những dự án hoàn toàn mới mẻ.
Nguyễn Cao Nghị, Sinh viên khóa 2019-2023
Dự án “Nảy Mầm”
Một ngày, thầy David gửi email chia sẻ cho mình một số bài báo, tài liệu cùng ý tưởng của thầy liên quan đến nghệ thuật sinh học (bio-art). Đây là một lĩnh vực khá mới mẻ kết hợp giữa sinh học và nghệ thuật, mang những thực thể sống như tế bào sống, vi khuẩn, các sinh vật và đặc tính sống vào trong tác phẩm nghệ thuật. Nghệ thuật sinh học làm dấy lên những câu hỏi và kích thích sự thảo luận về xã hội, tính nhân văn và thế giới quan của mỗi người.
Thầy David biết mình quan tâm đến sinh học và nghệ thuật. Ban đầu, ý tưởng của thầy đến từ việc thầy rất hay bị ốm mỗi khi chơi với con, và lũ trẻ không rửa tay kỹ hoặc thường x uyên. Thầy nhận thấy vấn đề tương tự ở Fulbright. Dự án là cơ hội để nâng cao nhận thức của mọi người về vấn đề giữ gìn vệ sinh cá nhân, đặc biệt là rửa tay. Làm sao để biến một thứ vốn vô hình trở nên hiện hữu một cách sáng tạo, giải trí nhưng vẫn mang tính giáo dục?
Sau buổi họp lên ý tưởng đầu tiên, dự án đã phát triển và mở rộng hơn nhiều so với quy mô ban đầu. Dự án “Nảy mầm” ra đời.
Sáu sinh viên Fulbright cùng bắt tay vào làm thí nghiệm với các tế bào sống, vận dụng mọi lĩnh vực khoa học từ triết học, đạo đức, truyền thông, văn hóa thị giác, mỹ học, vi sinh học, kỹ thuật và cả marketing. Sau khi thu thập vi khuẩn từ những địa điểm khác nhau tại Fulbright, từ nước máy trong nhà vệ sinh, bàn ghế hay thậm chí từ chính cơ thể mình, nhóm bắt đầu nuôi những mẫu vi khuẩn này trong những chiếc đĩa petri, bảo quản bằng nhựa epoxy và tìm cách sử dụng chúng sao cho có ý nghĩa. Các mẫu vi khuẩn được chúng mình dùng để vẽ, tạo nên các họa tiết hoặc kết hợp với chất dẫn huỳnh quang. Chúng mình tạo ra các tác phẩm sắp đặt trừu tượng và ghi lại quá trình thực hiện bằng nhật ký video. Mình và cả nhóm được thầy giao toàn quyền làm chủ dự án.
Tiến sĩ David Bruce trong một giờ học của lớp Nhập môn Kỹ thuật
Việc nâng cao nhận thức về vi sinh học cơ bản và phòng bệnh là vô cùng quan trọng, nhưng trong bối cảnh chủng virus corona mới đang gây ra nhiều hoang mang trong xã hội, chúng mình muốn chuyển hướng sang một cách tiếp cận tích cực hơn đối với vi sinh học, tập trung thể hiện những đặc tính thú vị của những loài vi sinh vật có lợi, từ đó mở ra đối thoại về những vấn đề triết học như sự sống, con người cùng mối quan hệ giữa con người và bầu sinh quyển. Sự động viên và hỗ trợ mà chúng mình nhận được cho dự án liên ngành đầy tham vọng này thực sự khiến mình bất ngờ, bởi mình chưa từng thấy ngôi trường nào ủng hộ sinh viên đến vậy.
Ngôi làng sáng tạo
Thầy David là người đã thúc giục chúng mình bắt tay vào thực hiện dự án và cố vấn cho nhóm về vật liệu, kỹ thuật và đặc biệt là hóa học – lĩnh vực chuyên môn của thầy, ví dụ như sử dụng nhựa epoxy sao cho đúng cách. Bên cạnh đó, nhóm còn nhận được những chỉ dẫn quý giá từ cô Samhitha Raj, một giảng viên chuyên nghiên cứu về sinh học phân tử, tế bào và sinh học phát triển. Các cố vấn học thuật cũng giúp đỡ chúng mình rất nhiều, những lời khuyên của họ không chỉ giúp chúng mình khởi động dự án mà còn tiếp năng lượng cho cả nhóm thực hiện và theo đuổi đến cùng.
Những chiếc đĩa petri
Dung dịch agar nuôi vi khuẩn
Chiết xuất vi khuẩn lactobacilli để vẽ
Sự dìu dắt đầy tâm thuyết và lòng nhiệt thành của các cố vấn là điều đã thôi thúc mình không ngừng nỗ lực và có trách nhiệm hơn.
Hơn thế, mình thấy dự án này cho phép vận dụng nhiều kiến thức được học trên lớp. Môn Sáng tạo và Kiến tạo cho chúng mình nền tảng kỹ năng làm việc nhóm, luôn lắng nghe lẫn nhau và cùng nhau tập trung hoàn thành các nhiệm vụ đề ra, có kế hoạch và phân công công việc cụ thể. Từ những ngày đầu tiên, chúng mình thử nhiệm với các loại vật liệu một cách rất hệ thống. Môn Văn hóa Thị giác dạy cho chúng mình rằng nghệ thuật không chỉ là cái đẹp, mà nghệ thuật phải làm gợi lên đối thoại và thách thức cách mà chúng ta vẫn luôn suy nghĩ. Khi phân tích và thực hiện tác phẩm nghệ thuật, cách tiếp cận phản biện này là vô cùng quan trọng. Chúng mình không chỉ hướng đến giá trị thẩm mỹ hay giá trị khoa học đơn thuần, mà còn hơn thế nữa.
Tầm quan trọng của tính liên ngành
Nghệ thuật và Khoa học thường được cho là xung khắc nhau, với những thuật ngữ và nguyên lý hoàn toàn khác biệt. Thế nhưng, cả hai đều giúp ta hiểu hơn về cuộc sống. Khi thế giới và xã hội ngày càng trở nên phức tạp, những cá nhân làm việc trong mỗi lĩnh vực khác nhau cũng cần giao tiếp với nhau nhiều hơn. Những vấn đề nổi cộm ngày nay chỉ có thể được giải quyết triệt để khi chúng được tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau, một cách toàn diện. Tại Fulbright, dự án của chúng mình là cơ hội để sinh viên nhìn nhận một cách sâu sắc hơn về ngôn từ cũng như cách hợp tác liên ngành sao cho hiệu quả và tạo được sự cộng hưởng tối đa. Chính vì vậy, dự án này giúp xóa nhòa khoảng cách, thách thức nền giáo dục thúc đẩy hơn nữa những cuộc đối thoại tương tự.
Với mình, đây là nguồn động lực to lớn bởi cá nhân mình quan tâm đến rất nhiều lĩnh vực khác nhau: từ tin học, sinh học tế bào, não bộ, ngữ nghĩa học cho đến các hệ thống phức tạp, trí tuệ nhân tạo, triết học và nghệ thuật. Mình không thực sự tin vào cách phân định rạch ròi các lĩnh vực, đây cũng chính là một thách thức với nền giáo dục Việt Nam. Chúng mình từng thử liên hệ với sinh viên của các trường đại học khác, nhưng họ chỉ muốn tập trung vào chuyên ngành của mình mà thôi.
Chuẩn bị chất nuôi cấy
Dù sự khám phá là vô cùng cần thiết, quả thực, những dự án như thế này tốn rất nhiều thời gian của cả sinh viên và giảng viên. Bên cạnh việc lên ý tưởng và kế hoạch thực hiền dài hơi, đó còn là chi phí vật liệu, không gian và các nguồn tài nguyên khác.
Không chỉ cung cấp không gian và cho phép sinh viên tự do khám phá bên ngoài chương trình học, Fulbright còn tích cực tạo điều kiện cho những khám phá này. Chính ở môi trường này, một dự án như “Nảy Mầm” mới có thế thành hình, những sở thích cá nhân cũng như khả năng học thuật của mình mới có thể được phát triển một cách tốt nhất. Dự án của mình chỉ là một trong số ít nhất 7 dự án của câu lạc bộ Fulbright Art Lab. Chúng mình đang chuẩn bị cho triển lãm vào đầu tháng Tư sắp tới, triển lãm nghệ thuật đầu tiên ở Fulbright do sinh viên thực hiện và tổ chức, một dự án liên ngành đầy tham vọng. Cuộc phiêu lưu khoa học sáng tạo của chúng mình chỉ mới bắt đầu, và chúng mình thật sự háo hức được chia sẻ những thành quả với tất cả mọi người.
Nguyễn Cao Nghị – Sinh viên khóa 2019-2023
