Kiến trúc sư Gregg Pasquarelli làm việc cho Công ty kiến trúc SHoP ở New York, từng được vinh danh là “Công ty Kiến trúc sáng tạo nhất thế giới” do Fast Company bình chọn. Các thiết kế của SHoP nổi tiếng như Trung tâm Barclays ở Brooklyn, Công viên dọc bờ sông Đông New York, Tổ hợp Trung tâm Sáng tạo của chính phủ Botswana và các dự án thiết kế cho Google tại Mountain View, California. SHoP cũng giành được Giải thưởng Kiến trúc Quốc gia năm 2009 của Bảo tàng Kiến trúc Quốc gia Cooper Hewitt, thuộc hệ thống Smithsonian.
Kiến trúc sư Gregg Pasquarelli cho biết, có nhiều lý do để SHoP quan tâm đến dự án xây dựng Đại học Fulbright ở Thành phố Hồ Chí Minh.
“Trước hết, để hình dung một trường đại học khởi nghiệp từ đầu đó là một cơ hội và trải nghiệm tuyệt vời.
Thứ hai, tôi nghĩ Fulbright thách thức chúng tôi gần như suy nghĩ lại khái niệm giáo dục đại học là thế nào và biến những ý tưởng của Việt Nam và Mỹ hòa trộn làm nên một công trình, ở đây là một trường đại học, thực sự là một cơ hội vô cùng thú vị. Vì vậy, với tư cách là kiến trúc sư, chúng tôi cảm thấy phấn khích trước thách thức này”.
Không gian cho sự sáng tạo
Khía cạnh nào của dự án xây dựng Đại học Fulbright làm ông phấn khích nhất?
Điều khiến tôi hứng thú đối với dự án xây dựng đại học Fulbright đó là chúng tôi sẽ thiết kế một trường đại học phục vụ cho hàng ngàn bạn trẻ, nhiều người thậm chí còn chưa sinh ra đời. Vì vậy, ngồi đây lúc này và suy nghĩ về điều sẽ giúp mọi người nhìn ra thế giới theo cách khác nhau trong vòng 10, 20, 30, 40 năm cực kỳ cảm hứng. Nó làm tôi phấn khích mỗi ngày khi tôi thức dậy và bắt đầu công việc thiết kế.
Thành phố Hồ Chí Minh đang chuyển mình để trở thành một thành phố thông minh hơn. SHoP hình dung một khuôn viên Đại học bền vững là gì? Tính bền vững có ý nghĩa thế nào trong các thiết kế của ông?
Thành phố Hồ Chí Minh là một đô thị rất thú vị và phát triển mạnh mẽ. Là một người sinh ra và lớn lên ở New York, khi tôi đến đây lần đầu tiên, tôi cảm thấy năng lượng ở thành phố này như ở Manhattan mỗi ngày. Thành phố rất đa dạng. Sôi động. Thú vị. Đang phát triển. Và nó rất trẻ. Hướng tới tương lai.
Vì vậy, khi nghĩ đến việc thiết kế các tòa nhà ở các thành phố trên thế giới, bạn hãy cố gắng khai thác năng lượng của những nơi đó. Là một thành phố đang phát triển – cũng như ở tất cả các thành phố ven biển – chúng ta đang phải đối mặt với những vấn đề lớn như sự thay đổi mực nước biển, biến đổi đổi khí hậu. Chúng ta sẽ phải suy nghĩ về diện mạo của trường đại học là gì và đặt tầm nhìn ngay từ bây giờ.
Vì vậy, tính bền vững là điều rất quan trọng, không chỉ là chuyện ứng dụng công nghệ pin mặt trời này khác, mà còn ở chỗ tòa nhà này sẽ đem lại cảm giác như thế nào. Làm thế nào để tòa nhà thích ứng với năng lượng mặt trời? Làm thế nào để tòa nhà điều hòa gió?
Làm thế nào nó đối phó với sự thay đổi mực nước biển? Sự bền vững nhất mà kiến trúc sư có thể kiến tạo đó là xây dựng những tòa nhà mọi người yêu thích, bảo tồn, gìn giữ chúng và sử dụng các vật liệu chất lượng cao có tuổi thọ kéo dài. Bạn không muốn mọi người phải đổ xô cải tạo chúng 20 năm một lần. Đó là thảm họa môi trường. Xây dựng tòa nhà có thể tồn tại trong 50, 100, 200 năm, đó là điều bền vững nhất mà bạn có thể làm.
Trong thông cáo báo chí hợp tác với SHoP, các ông đã đề cập đến yếu tố “không gian cho sự sáng tạo.” Chúng tôi muốn biết SHoP làm gì để hỗ trợ, xây dựng và tạo ra “không gian cho sự sáng tạo”?
Sự sáng tạo là một phần lớn, văn hóa của ShoP. Có lẽ, một nửa không gian văn phòng chúng tôi làm việc là không gian mở. Nó không có bàn làm việc. Không có các phòng. Đó là một nơi có thể liên tục thay đổi. Chúng tôi có thể thử nghiệm các loại công nghệ mới, thử nghiệm các ý tưởng mới.
Chúng tôi có thể gặp gỡ và nói chuyện, làm việc nhóm cùng nhau để trải nghiệm những thách thức thực sự thú vị mà chúng ta đang phải đối mặt trên thế giới. Chúng tôi cũng rất may mắn làm việc cho những công ty công nghệ cao nhất và tốt nhất trên thế giới. Chúng tôi đang xây dựng rất nhiều tòa nhà ở New York và Silicon Valley. Các công ty này cũng trải nghiệm như vậy.
Đối với Fulbright, chúng tôi muốn thiết kế một công trình không xác định không gian, mở hoàn toàn. Các không gian mà chúng ta thậm chí không thể hình dung ra ngày hôm nay một học sinh trong 10 hoặc 20 năm có thể sử dụng nó như thế nào.
Không gian mở như vậy tạo cho sinh viên cơ hội sáng tạo những ý tưởng của chính họ, và giải quyết các vấn đề mà chính chúng ta không thể nhận diện được. Sự cởi mở đó là điều vô cùng quan trọng.
Tài sản của Việt Nam
Khi thực hiện dự án này, ShoP muốn biết vì về Việt Nam?
Tôi muốn học làm một đầu bếp món ăn Việt giỏi hơn, mà điều đó chắc chắn, bởi vì thực phẩm ở đây rất phong phú. Thật sự đáng ngạc nhiên!
Tôi thực sự muốn nói điều này: Việt Nam có một năng lượng và thái độ tích cực đáng kinh ngạc về tương lai. Đó là một nơi mà tôi yêu mến mỗi khi tôi đến đây. Tôi rất vui. Thấy mình được tiếp thêm sinh lực, được truyền cảm hứng. Con người nơi đây tuyệt vời. Họ thông minh. Đây thực sự là một đất nước hướng về tương lai.
Chúng tôi cảm thấy vinh dự dành thời gian ở đây và có thể thiết kế một tòa nhà mà chúng tôi cho rằng sẽ rất quan trọng cho tương lai của Việt Nam. Tôi có thể nói với bạn rằng chúng tôi đã học được rất nhiều khi ở đây. Nhưng, chắc chắn, tôi muốn làm một đầu bếp nấu món Việt Nam ngon hơn.
Làm thế nào có thể hội thảo, trao đổi, gặp gỡ với công chúng ở TP.HCM trong khi vẫn tiến hành công việc xây dựng, làm việc về các công trình?
Chúng tôi muốn tiến hành một quá trình tiếp cận công chúng. Trong một số dự án, chúng tôi có 20, 30, 40 cuộc gặp gỡ với công chúng và trình bày cho họ mô hình, cho họ thấy những ý tưởng, nói về những gì chúng tôi cố gắng làm. Chúng tôi muốn lắng nghe những phản hồi, mong muốn có sự tham gia của công chúng.
Chúng tôi cũng hình dung khi trường được xây dựng, đó không phải là một khuôn viên trường đại học có tường bao quanh và chỉ có sinh viên và giảng viên có quyền tiếp cận. Chúng tôi coi đây là tài sản cho thành phố Hồ Chí Minh và là tài sản của Việt Nam nói chung.
Bất cứ ai cũng được chào đón để đi bộ trong khuôn viên đó, để gặp gỡ các sinh viên, nói chuyện với các giáo sư, để xem những gì đang xảy ra và để quan sát sự tương tác. Chúng tôi sẽ thiết kế trường theo không gian thân thiện như vậy.
Xin chào
Ông đã viếng thăm rất nhiều địa điểm kiến trúc ở Việt Nam. Điều gì làm ông ấn tượng nhất?
Tôi nghĩ điều thú vị ở Việt Nam là tổ chức làng nghề thống ở miền Bắc, miền Trung, và miền Nam thật khác nhau. Qua đó thấy được sự khác biệt trong hàng ngàn năm khiến nó thực sự nổi bật.
Rồi quan sát các ảnh hưởng của thời kỳ thực dân Pháp đối với kiến trúc. Ảnh hưởng của phương Tây đối với kiến trúc. Nhưng quan trọng nhất là quan sát Việt Nam hòa hợp những sự khác biệt này ra sao.
Tôi nghĩ chúng tôi chưa thực sự hiểu rõ bản sắc kiến trúc Việt Nam thực sự là gì bởi vì nó có sự pha trộn từ hàng ngàn năm lịch sử và cả những gì sẽ diễn ra ở một quốc gia có nhiều người trẻ tuổi đang hướng về tương lai.
Tôi hy vọng dự án của chúng tôi là một phần nhỏ bé, có thể thúc đẩy những tầm nhìn đó. VN là một đất nước tuyệt vời và một nơi tuyệt vời để trải nghiệm ở đây.
Còn công chúng có thể theo dõi những gì SHoP làm theo cách nào?
Tôi rất may mắn khi là một thành viên sáng lập của SHoP và đã cùng các cộng sự khởi nghiệp gần 20 năm về trước. Chúng tôi đang triển khai các dự án cực kỳ đa dạng trên khắp thế giới. Đôi khi thật khó cho tôi để theo kịp mọi thứ mà chính mình đang theo đuổi và sáng tạo.
Điều đó thật thú vị khi đến công sở hàng ngày, đi đến khắp nơi trên thế giới, và có thể kết nối với những khách hàng tuyệt vời như Fulbright.
Hiện nay, chúng tôi đang có 19 dự án lớn được xây dựng trên khắp thế giới. Trong hai năm tới, nhiều dự án trong số này sẽ kết thúc, và sẽ có nhiều báo chí nói về những tòa nhà này. Bạn sẽ có thể đọc khá nhiều về chúng.
Nhưng cách tốt nhất để kết nối là khi bạn ở New York, công ty bảo dừng lại và nói “Xin chào”. Chúng ta liên tục thay đổi những gì chúng ta đang làm.
